Het nieuwe huwelijksvermogensrecht vanuit fiscaal perspectief
14 december 2017In het eerdere artikel van 30 november 2017 kon u lezen wat de wijzigingen zijn in het nieuwe huwelijksvermogensrecht vanaf 1 januari 2018. In het artikel werd voornamelijk ingegaan op de civielrechtelijke wijzigingen. In dit artikel ga ik in op de fiscale gevolgen van het nieuwe huwelijksvermogensrecht.
Tijdens de parlementaire behandeling zijn er verschillende fiscale vragen gesteld naar aanleiding van het initiatiefwetsvoorstel. Tevens is in de literatuur het wetsvoorstel op fiscale punten getoetst. Voor de volledigheid merk ik op dat niet in begeleidende fiscale invoeringswetgeving is voorzien. Daarom zijn aan de Wijzigingswet als zodanig geen fiscale gevolgen verbonden.
De cijfermatige gevolgen van de stelselwijziging zijn niet nauwkeurig te duiden. In welke gevallen is de omvang van de nalatenschap onder het aanstaande regime anders dan onder het huidige? En als daarvan sprake is, wat de grootte van het verschil? Opvallend is dat bij de gestelde vragen de focus op het eerste overlijden is, terwijl met name voor de erfbelastingplanning ook de omvang van de langstlevende van belang is. Estateplanning vindt immers over twee nalatenschappen plaats. Over het daadwerkelijk effect van de Wijzigingswet op de totale erfbelastingdruk zal dus niet echt een duidelijke conclusie worden getrokken.
De beperking van de wettelijke huwelijkse gemeenschap leidt ook tot vragen over de houdbaarheid van het besluit van 5 juli 2010, nr. DGB2010/872M. In dat besluit is goedgekeurd dat bij opheffen van de huwelijkse voorwaarden naar een algehele gemeenschap van goederen dit geen belastbaar feit voor de schenkbelasting oplevert. Wat is het gevolg als echtgenoten hun huwelijkse voorwaarden opheffen als gevolg waarvan de aanstaande beperkte(re) wettelijke gemeenschap zal ontstaan? Mede gezien de tekst van het besluit zou de wijziging naar het aanstaande regime eveneens geen belastbaar feit inhouden voor de schenkbelasting. Het is dan wel nodig om dit aan te passen in een besluit.
Verder werden er vragen gesteld over de fiscale behandeling van de vergoedingsvorderingen en defiscaliseringsregeling ex artikel 5e AWR. Uit de vragen kwam naar voren dat men onder de vergoedingsvordering zowel de vergoedingsvorderingen/-schulden van artikel 1:87 BW als de redelijke vergoeding van artikel 1:95a (nieuw) BW schaarde. Alhoewel beide zien op een vergoeding, betreffen het totaal verschillende rechtsverhoudingen en kunnen deze fiscaal niet gelijk worden behandeld. Artikel 5e AWR speelt voor de redelijke vergoeding geen rol.
Overigens kan de wet nog wel neveneffecten voor de belastingheffing hebben. Onder de nieuwe wet zal boedelmenging niet in dezelfde gevallen optreden als onder het huidige regime. Indien boedelmenging gewenst is, dan kan bijvoorbeeld de schenker het geschonkene schenken met een insluitingsclausule. Indien voor alle gevallen boedelmenging gewenst is, dan kunnen de echtgenoten hun huwelijkse voorwaarden zo laten opmaken, dat er een algehele gemeenschap van goederen wordt gecreëerd.
Daarnaast is het zo dat de nieuwe huwelijksgemeenschap een rol kan spelen bij de overdrachtsbelasting. De verkrijging van onroerend goed als gevolg van boedelmenging over verdeling van een ontbonden huwelijksgemeenschap is vrijgesteld van overdrachtsbelasting. Bij een wijziging van de wettelijke huwelijksgemeenschap kunnen de onderlinge verkrijgingen gevolgen hebben voor de echtgenoten. Indien onroerend goed tot het eigen vermogen van een echtgenoot blijft of gaat behoren, dan zal daarvan in principe sprake zijn van een belastbaar feit voor de overdrachtsbelasting.
De wet roept geen nieuwe fiscale vragen op, echter het kan wel effect hebben op de belastingheffing. De wijzigingen in het huwelijksvermogensrecht kunnen eventuele fiscale (neven) gevolgen voor uw familiebedrijf. Als adviseurs voor familiebedrijven helpen wij u graag bij het vinden van een oplossing die aansluit bij uw situatie en wensen.
Geschreven door Radjes op 14 december 2017.
Heb je naar aanleiding van dit artikel toch nog vragen?
