Begin van het jaar is het weer tijd op de jaarrekening op te stellen. De winst- en verliesrekening begrijpen we meestal wel : omzet min kosten is resultaat. Maar hoe lezen we een balans? Wat zegt ons dat? Misverstanden over balanslezen komen vaak voor. Over de balans en jaarrekening hebben beginners een aantal verkeerde opvattingen. Vaak klinkt iets heel logisch en aannemelijk, maar is de waarheid veel genuanceerder. Soms is de realiteit zelfs helemaal tegengesteld aan wat we  zouden verwachten. Mensen met beperkte kennis of ervaring in balanslezen trappen vaak in een aantal valkuilen. De volgende vijf misverstanden zijn klassiekers. Haast iedereen die met balansen aan de slag gaat gelooft een tijdje in dezelfde mythes.

Winst is goed, verlies is slecht
Ook wie niet veel van balanslezen kent weet wel dat een bedrijf winst of verlies maakt. En dat winst eerder goed is, maar verlies slecht. Logisch, toch? Alleen zit het wel wat moeilijker in elkaar dan dat.

Wie ervan uitgaat dat een bedrijf dat winst maakt ‘goed bezig’ is gaat wat kort door de bocht. Zelfs een bedrijf dat jaar na jaar winst maakt kan morgen failliet gaan. Bijvoorbeeld omdat haar liquiditeit niet goed is. Zo kan het gebeuren dat het bedrijf morgen zijn rekeningen niet meer kan betalen.

Het omgekeerde is ook waar. Het is niet omdat een vennootschap verlies maakt dat het per definitie een slecht bedrijf is. De cash flow (verschil tussen ontvangsten en uitgaven via de bank) kan toch nog positief zijn en het bedrijf kan een goede liquiditeit hebben. De kans dat het bedrijf morgen failliet gaat is in dat geval bijna nul.

Positief eigen vermogen is altijd goed, negatief eigen vermogen is steeds slecht
Vaak is na de winst het eigen vermogen het tweede aspect waar beginners in balanslezen leren aandacht aan te schenken. En toegegeven, dat moet ook. Je kan niet anders dan bij het begin van je analyse naar het eigen vermogen kijken.

Het is een van de eerste dingen die men leert bij balanslezen. Maar ook hier geldt: het verhaal is veel genuanceerder dan dat! Een bedrijf met een positief eigen vermogen kan er in feite toch heel slecht voor staan. Misschien heeft men het eigen vermogen kunstmatig opgesmukt. Denk maar aan herwaarderingen. Of er zijn balansposten die eigenlijk het eigen vermogen van de vennootschap fors afzwakken.

Het mes snijdt aan twee kanten. Hoewel een negatief eigen vermogen in principe een slechte zaak is hoeft je analyse daar niet altijd te stoppen. Sommige bedrijven hebben een negatief eigen vermogen maar tegelijk zijn er balansrubrieken die het eigen vermogen verstevigen.

Een balans geeft een goed beeld van de onderneming
Een balans is een nuttig instrument. Maar staar je er ook niet blind op. Dat de balans altijd betrouwbaar is, is een van de grootste misverstanden over balanslezen. De balans geeft je een beeld van de toestand van de onderneming op 31 december. Dit kan ook een andere dag zijn als het bedrijf zijn balans in een andere maand afsluit.

Een klassiek voorbeeld zijn de liquide middelen op de balans. Indien het bedrijf op 31 december geld uit beleggingen vrijmaakt en op rekening plaatst toont de balans een mooi bedrag aan liquide middelen. Maar wat je niet weet is of die gelden ook op 2 januari nog op de rekening van het bedrijf staan.

Voorlopige cijfers
De truc is zo oud als de straat. Het gaat al jaren slecht met het bedrijf. Kijk je naar de officiële cijfers heb je zin om te huilen. Maar… geen nood! Intussen gaat het stukken beter! Kijk maar, de boekhouder heeft de voorlopige cijfers van het huidige jaar gemaakt en die zijn fan-tas-tisch!!

Op dat moment moet er een alarmbel afgaan in je hoofd. Ben je naïef of hoe zit het? Als de cijfers de vorige jaren steeds slecht of dalend waren, waarom zouden ze dan nu plotseling van het ene jaar op het andere schitterend zijn? Natuurlijk kan een bedrijf zich herpakken en weer sterker worden. Maar geloof niet direct in een mirakel of wonder.

Voorlopige cijfers zijn wat ze zijn: voorlopig. De naam zegt het toch zelf? Tegen het einde van het boekjaar kunnen die cijfers dus nog drastisch veranderen. En vaak doen ze dat ook. Je oordeel baseren op niet-officiële en niet neergelegde cijfers is zowat het naïefste dat je kunt doen.

Hebben ze dan helemaal geen nut? Toch wel. Je kan ze gebruiken om te zien of het huidige boekjaar in de lijn van de vorige ligt. Zet de trend zich door en liggen de cijfers in dezelfde orde? Dan is dat een pluspunt. Maar zekerheid heb je nooit!

Veel liquide middelen? Hoera!
Aan de activakant van de balans vind je de liquide middelen terug. Bij sommige bedrijven vind je hier een groot bedrag, bij andere geen bal. Wie de rubriek ‘liquide middelen’ niet ten volle begrijpt of weinig ervaring heeft kan ervan uitgaan dat het beter is als een bedrijf veel geld op rekening of in kas heeft. Geef nu toe, het klinkt ook wel echt logisch. Wat is het beste: een volle kassa of een lege? Ik heb toch liever dat mijn kas vol zit met briefjes van 200 euro van klanten die dolenthousiast voor mijn diensten betalen dan dat er alleen een paar zielige muntstukjes in liggen.

Het is een van de meest gemaakte denkfouten. Veel liquide middelen op de balans zegt op zich bitter weinig over het bedrijf. Ja, op de laatste dag van het boekjaar stond er veel geld op de rekening. Was dit ook de dag nadien nog het geval? Wie het weet mag het zeggen!

Vergeet het nooit: een balans is een foto, een momentopname. Het is de toestand van het bedrijf bij de afsluiting van een boekjaar. En wat de situatie de dag daarna was weet niemand, alleen het bedrijf zelf. Kortom, hecht niet teveel belang aan de waarde van de liquide middelen.

Een hoge liquiditeit is een goed teken
Voor een gezond bedrijf zijn een aantal dingen van belang. Op lange termijn moet een bedrijf een goede solvabiliteit (gezonde verhouding tussen eigen en vreemd vermogen) hebben. Maar op korte termijn is een goede liquiditeit nodig. Liquiditeit is niet hetzelfde als liquide middelen. Liquide middelen zijn een actief op de balans. Ze laten zien hoeveel geld het bedrijf in kas of op de bankrekening had bij het einde van het boekjaar. Liquiditeit is daarentegen een ratio. Het getal drukt de verhouding uit tussen de vlottende activa (o.a. debiteuren, voorraden, liquide middelen) en het kort vreemd vermogen (o.a. crediteuren, belastingschulden, aflossingsverplichtingen leningen). Een lage liquiditeit gedurende een aantal jaren op rij is een slecht teken. Maar is een hoge liquiditeit dan reden tot hoera-geschal? Wel, ja en nee. Een hoge liquiditeit is natuurlijk minder erg dan een lage. Het bedrijf zal morgen niet meteen in problemen komen. Maar als de liquiditeit heel hoog is investeert het bedrijf niet met de middelen waarover het beschikt. Ze heeft genoeg middelen om fors te investeren maar doet dat niét. Met andere woorden: echt alleen maar positief is dat nu ook weer niet!

Zo, hopelijk heb je van dit artikel weer wat geleerd. Kende je deze vijf misvattingen over balanslezen al? Of was het nieuw voor je? Wil je meer weten? Vragen mag altijd. We staan graag voor je klaar!

Bron: balanslezen.com