Een goede structuur, degelijke contracten, een technisch uitgewerkt opvolgingsplan… En toch gaan nog heel wat opvolgingen binnen familiebedrijven niet goed of kunnen beter. De oorzaak ligt vaak bij de onderlinge relatie binnen de familie.
Bij een overdracht wordt veel aandacht besteed aan de opvolging van functies, schenkingen, uitkopen van familieleden, hoe erfbelasting vermijden, fiscale optimalisatie, … Niet verwonderlijk, want adviseurs zoals accountants en advocaten, zijn daarin opgeleid en hebben daarin hun expertise opgebouwd. Maar minstens zo belangrijk zijn de niet-juridische, fiscale en financiële aspecten en daar wordt nog veel te weinig aandacht aan gegeven. In een gesprek dat ik onlangs had bij een nieuwe relatie bleek dat weer eens te meer. Een overname door meerdere kinderen van het bedrijf van vader werd door de betrokken adviseur puur financieel, juridisch en fiscaal ingestoken, zonder eerst te vragen en te luisteren wat vader en de kinderen voor ogen stond.
Wij, als adviseur van familiebedrijven, vinden het belangrijk om twee aspecten gelijktijdig te belichten, daarom werken wij met het driecirkelmodel. Zo moet je niet alleen een strategisch plan voor het bedrijf opmaken, maar ook voor de familie. Ook voor hen moet nagedacht worden over de toekomst, want als een bedrijfsopvolging binnen de familie niet lukt, dan loop je het risico dat er binnen de familie een probleem ontstaat.
Belangrijk is om eerst individuele gesprekken te voeren met alle betrokkenen. Wat zijn hun verwachtingen, welke frustraties leven er, wat kan onderling wel of niet uitgesproken worden? Er is veel dynamiek binnen een familie en het idee van de ouders is niet altijd hetzelfde als dat van de volgende generatie. Soms volstaan een paar kleine aanpassingen, maar je moet als adviseur wel volledig op de hoogte zijn om die te kunnen voorstellen en uitwerken!
Vaak praat een familie daar niet gemakkelijk over. Maar anderzijds is het soms ook zo dat wij als adviseurs het niet gemakkelijk vinden om erover te beginnen. Daar zijn een aantal redenen voor. In eerste instantie zijn we er niet voor opgeleid en hebben we er geen ervaring mee, dat verhoogt de drempel. Bovendien moeten we open vragen stellen en hebben we geen idee wat het antwoord zal zijn. Anderen zijn terughoudend omwille van een mogelijk belangenconflict of uit angst om hun klant te verliezen. Toch blijkt duidelijk dat je meer succes hebt als je je manier van werken aanpast.
De beste juridische, financiële of fiscale oplossing is niet per definitie ook de beste oplossing voor de goede verhoudingen binnen de familie.
Als adviseurs van VLK bewandelen we graag twee wegen; hoe zijn de verhoudingen binnen de familie, welke verwachtingen leven er, hoe houden we onderlinge familieband goed en hoe past dat in het optimale juridische, financiële en fiscale plaatje.
Wil je meer leren over het driecirkelmodel en hoe dat binnen jouw (familie)bedrijf werkt? Neem dan contact op met Peter Kooistra.
